In 2020 is er veel gebeurd rondom Energielandgoed Wells Meer. Het startschot voor het nieuwe jaar wordt gegeven in december 2019 wanneer de raad instemt met het masterplan van het Energielandgoed en goedkeuring wordt gegeven voor het starten van fase drie (bestemmingsplanprocedure) van het project.
In het masterplan worden de investeringskosten voor Energielandgoed Wells Meer geraamd op 207 miljoen euro. In 2020 worden vele stappen gezet die de realisatie van het Energielandgoed dichterbij brengen.
In Bergen zijn 4 politieke partijen actief. De twee grootste partijen: CDA en PK (progressieve kombinatie) hebben samen 2/3 van het aantal zetels in de gemeenteraad. Het CDA en de PK stellen in 2020 beide geen enkele schriftelijke (technische) vraag over het Energielandgoed, ook het aantal mondelinge (bestuurlijk/politieke) vragen tijdens de raadsvergaderingen is op één hand te tellen.
Hoe kan het dat de twee grootste partijen in de Bergse Politiek zich nauwelijks mengen in het politieke debat m.b.t. een project ter grootte van ongeveer zes keer de jaarlijkse gemeentelijke begroting?
Een jaaroverzicht:
Voorkeursrecht
In januari maakt de gemeente gebruik van de Wet Voorkeursrecht Gemeenten (wvg) om voorkeursrecht te vestigen op de provinciale gronden van het gebied van Energielandgoed Wells Meer. Concreet betekent dit dat bij verkoop van de gronden door de provincie Limburg, de gemeente Bergen als eerste het recht heeft om de gronden aan te kopen. De provinciale gronden worden momenteel verpacht. Normaal gesproken zouden de pachters bij verkoop van de gronden voorkeursrecht hebben. Door gebruik te maken van de wvg worden de pachters nu buiten spel gezet bij verkoop van de grond.
In de gemeenteraad van april wordt dit voorstel besproken. Voorafgaand dienen de fracties VVD en KERN schriftelijke vragen in. De VVD stelt 1 vraag en wil weten of de bezwaren van de firma Pfeiffer (pachter) tot een vertraging in het project kunnen leiden. KERN stelt 12 vragen waaronder: Is er sprake van potentiële andere kopers van de grond?, Is er sprake van prijsstijging van de grond? Is het doel van de wvg om voorkeursrecht van de pachters te laten vervallen? en Wat heeft de gemeente de indieners van de zienswijze te bieden? De coalitiepartijen (CDA, PK en VVD) hebben tijdens de raadsvergadering geen vragen en willen dit agendapunt als hamerstuk behandelen, KERN wil het voorstel echter als bespreekstuk behandelen en stelt aanvullende vragen. Het voorstel wordt aangenomen (met 12 stemmen voor (coalitie) 3 tegen (KERN)).
Gecoördineerde procedure
In januari besluit het college over te gaan tot een gecoördineerde procedure m.b.t. de bestemmingsplanprocedure en de vergunningaanvraag. De tijd dringt en de gemeente wil in aanmerking komen voor de SDE subsidieregeling van maart 2021. Bij een reguliere bestemmingsplanprocedure wordt eerst het bestemmingsplan vastgesteld en daarna worden de vergunningen aangevraagd. Door middel van de gecoördineerde procedure kunnen deze processen gelijktijdig worden doorlopen en kan tijdswinst worden behaald.
In de gemeenteraad van april wordt het voorstel besproken. Voorafgaand dienen de fracties VVD en KERN schriftelijke vragen in. De VVD stelt 1 vraag en wil weten of er bij de omgevingsvergunning voor zonnepanelen geen milieuvergunning nodig is (aangezien dit bij windturbines wel het geval is). KERN stelt 6 vragen o.a. over de impact van het cornavirus op de planning, de impact van de stikstofproblematiek en de impact van de Crisis en Herstelwet. De coalitiepartijen (CDA, PK en VVD) hebben tijdens de raadsvergadering geen vragen en willen dit agendapunt als hamerstuk behandelen, KERN wil het voorstel echter als bespreekstuk behandelen en stelt aanvullende vragen. Het voorstel wordt aangenomen (met 12 stemmen voor (coalitie) 3 tegen (KERN)).
Voorontwerpbestemmingplan
Eind april wordt het voorontwerpbestemmingsplan ter inzage gelegd. In het oude bestemmingsplan “Buitengebied 2018” heeft het gebied Wells Meer voornamelijk een agrarische bestemming. Het nieuwe bestemmingsplan maakt de realisatie mogelijk van Energielandgoed Wells Meer. Er komen 18 inspraakreacties binnen. De nota inspraak en overleg is in 2020 niet in de gemeenteraad besproken.
Raadsinformatiebrief 21 april 2020
Tijdens de commissievergadering Ruimte & Economie van 13 mei worden de raadsinformatiebrief, de voortgangsrapportages en het risicodossier van Energielandgoed Wells Meer besproken. De fractie KERN heeft vooraf schriftelijke vragen gesteld.
Tijdens de vergadering zelf worden vragen gesteld door de VVD en KERN. De VVD wil graag weten wat het risico is van de dalende SDE subsidies en KERN heeft o.a. vragen m.b.t. het eigendom van de grond en de inbreng van de gemeente Venray. Het CDA en de PK hebben geen vragen.
Overdracht bevoegdheid vergunning windturbines
In augustus dragen Gedeputeerde Staten van Provincie Limburg de bevoegdheid voor de vergunningverlening voor windturbines binnen Energielandgoed Wells Meer over aan de gemeente Bergen. Hierdoor kan een versnelling in de proceduretijd worden bereikt. Gedeputeerde Staten maken hierbij gebruik van een regel in de elektriciteitswet. In artikel 9f, eerste en tweede lid, Elektriciteitswet 1998 is vastgelegd dat de bevoegdheid voor de vergunningen voor windturbines in principe bij Gedeputeerde Staten van provincie ligt. Artikel 9f, zesde lid, Elektriciteitswet 1988 geeft de mogelijkheid om hiervan af te zien en de bevoegdheid over te dragen aan gemeente Bergen.
Verkoop gronden
In september bereiken de gemeente Bergen en de Provincie Limburg overeenstemming over de verkoop van de gronden. Een gebied van 381 ha groot wordt verkocht voor 26 miljoen euro. De gemeenteraad wordt niet geïnformeerd over een persconferentie waarin gemeente en provincie de verkoop van de gronden aankondigen. De fractie KERN dient hierop een motie ter afkeuring in tegen de portefeuillehouder. De motie wordt echter niet aangenomen.
Raadsinformatiebrief september 2020
Op 23 september krijgt de commissie Ruimte & Economie een presentatie m.b.t. de voortgang van het VerduurSamen 2030 programma. In de presentatie wordt uitgelegd hoe de gemeente Bergen de jaarlijkse1,74 Petajoule in 2030 gaat opwekken. De VVD stelt n.a.v. de presentatie de vraag hoe de gemeente Bergen energieonafhankelijk gaat worden omdat de plannen alleen zijn gericht op opwek van energie, niet op opslag van energie. De portefeuillehouder kan op deze vraag echter nog geen antwoord geven. M.b.t. de raadsinformatiebrief heeft de fractie KERN schriftelijke vragen ingediend die niet voor de vergadering zijn beantwoord.
Tijdens de vergadering hebben zowel het CDA als de VVD geen vragen. De PK heeft één vraag en wil graag weten of de gemeente wil faciliteren dat de bewoners van Wells Meer kunnen ervaren hoe het is om in de buurt van een windmolen te wonen. De fractie KERN stelt aanvullende vragen m.b.t. de betrokkenheid van plaatselijke bedrijven, de reacties van omliggende gemeenten om mee te investeren in het Energielandgoed en de afspraken omtrent de netwerkaansluiting. N.a.v. de vragen van KERN en de hierboven beschreven ingediende motie ontstaat er een grimmige sfeer in de gemeenteraad.
Ontwerpbestemmingplan + ontwerpvergunningen
In oktober worden het ontwerpbestemmingsplan en de ontwerpvergunningen ter inzage gelegd.
Bezwaren voorkeursrecht
Tijdens de Commissievergadering Ruimte & Economie van 25 november en de raadsvergadering van 15 december worden de bezwaarschriften van de pachters op de toepassing van de Wet Voorkeursrecht Gemeenten besproken. De raad wordt gevraagd in te stemmen met het advies van de bezwaarcommissie om de bezwaren niet ontvankelijk te verklaren. De VVD stelt vooraf een schriftelijke vraag en geeft aan de consequenties, van het ongegrond verklaren, niet te kunnen overzien.
Tijdens de vergaderingen hebben het CDA en de PK geen vragen en willen het stuk als hamerstuk in de raad behandelen. De VVD heeft na toelichting van de portefeuillehouder geen aanvullende vragen. De fractie KERN geeft aan dat het bijzonder is dat een gemeente het voorkeursrecht legt op gronden die in handen zijn van een andere overheid. Volgens KERN is de wet voorkeursecht gemeenten bedoeld om speculatie door particulieren van landbouwgrond bij bestemmingswijzigingen te voorkomen. Hiervan is geen sprake bij de gronden in Wells Meer. KERN is dan ook van mening dat er op oneigenlijke gronden gebruik wordt gemaakt van de wet voorkeursrecht gemeenten. Daarnaast is KERN van mening dat de pachters wel degelijk belanghebbenden zijn. Het voorstel om de bezwaarschriften ongegrond te verklaren wordt na stemming aangenomen (met 11 stemmen voor (coalitie) en 2 tegen (KERN)).
Aankoop provinciale gronden
In de commissie Bestuur & Financiën van 26 november en de raadsvergadering van 15 december is uitgebreid gesproken over de aankoop van de provinciale gronden. De VVD en KERN stellen vooraf schriftelijk vragen.
Tijdens de vergadering worden door alle partijen vragen gesteld. Het CDA stelt meerdere vragen. Dit is voor het eerst dit jaar dat het CDA vragen stelt m.b.t. het Energielandgoed. Het CDA stelt o.a. vragen m.b.t. de financiële positie van de gemeente na aankoop van de gronden, de verwachte opbrengsten van de gronden zonder en met de realisatie van het Energielandgoed en het risico van de pachtafkoop. Het CDA verzoekt het college de aankoop van de gronden inclusief de bijbehorende opbrengsten zorgvuldig naar de burgers te communiceren zodat de burgers niet alleen de lasten maar ook de baten van de grondverkoop vernemen. De VVD wil graag de garantie dat de raad op de hoogte wordt gehouden wanneer de offerte van de BNG (Bank Nederlandse Gemeenten) afwijkingen bevat t.o.v. het opgenomen rentepercentage. De PK stelt slechts één vraag en herhaalt tijdens de raadsvergadering de vraag van het CDA of de gemeente voortvarend te werk kan gaan bij het communiceren in begrijpelijke taal van de grondverkoop aan de burgers. KERN heeft vooraf aan de vergadering vele schriftelijke vragen gesteld maar helaas pas kort voor de vergadering antwoorden ontvangen. Tijdens de commissievergadering wordt daarom veel tijd besteed aan het stellen van verduidelijkende vragen. Tijdens de raadsvergadering stelt KERN vragen m.b.t. de afwikkeling van de pachtcontracten. Het voorstel m.b.t. aankoop van de gronden wordt aangenomen (met 11 stemmen voor (coalitie) en 2 stemmen tegen (KERN)).
Samenvattend
Het afgelopen jaar zijn veel stappen gezet ter voorbereiding van de realisatie van Energielandgoed Wells Meer. Het valt op dat de twee kleine politieke partijen: KERN en VVD een veel actievere rol spelen in het proces dan het CDA en de PK. Ze laten zich goed informeren door veel vragen te stellen en geven duidelijk blijk van grondige dossierkennis.
De twee grote politieke partijen waren in 2020 in het politieke debat over Energielandgoed Wells Meer bijna onzichtbaar. De PK stelde het hele jaar maar één vraag en dat was over het faciliteren van een bezoek van bewoners van gebied Wells Meer naar een windturbine zodat het geluid van de turbine zou kunnen worden waargenomen. Het CDA stelde alleen vragen in de laatste twee vergaderingen van dit jaar, voornamelijk over de aankoop van de provinciale gronden.
Kwantiteit en kwaliteit zijn twee verschillende waarden. Het stellen van een grote hoeveelheid vragen (kwantiteit) geeft geen garantie dat het politieke proces daar beter van wordt (kwaliteit). De werkwijze van het CDA en de PK waarbij zelden vragen worden gesteld en waarbij agendapunten structureel worden voordragen als hamerstukken (i.p.v. bespreekstukken) zal echter zeker geen bijdrage leveren aan de kwaliteit van de besluitvorming. Het doet geen recht aan de taak van volksvertegenwoordiger en zorgt er bovendien voor dat het vertrouwen in de politiek daalt.
Begin 2020 hoorde ik een politicus zeggen:
“Het feit dat ik kritische vragen stel wil niet zeggen dat ik het er niet mee eens ben, het wil alleen zeggen dat ik onvoldoende informatie heb om een oordeel te kunnen vormen”.
Vragen stellen is niet alleen de taak van een politieke partij die geen voorstander is van de komst van het Energielandgoed in deze vorm (KERN) maar ook van de voorstanders van het Energielandgoed. Het lijkt wel of in Bergen alleen de VVD zich dat realiseert.
Ik wens alle politieke partijen in 2021 veel wijsheid toe en zie graag ook van het CDA en de PK meer input in het politieke proces rondom Energielandgoed Wells Meer want momenteel lijkt het wel of sommige raadsleden denken:
“My mind is made up, don’t confuse me with the facts”
en daar wordt de politieke besluitvorming echt niet beter van.