Afgelopen woensdag vond de eerste commissievergadering Ruimte & Economie van dit jaar plaats. Op de agenda stond de bespreking van het bestemmingsplan van Energielandgoed Wells Meer en de kredietvertrekking van 2,15 miljoen euro voor de volgende fase.
Tijdens de vergadering viel het volgende op:
De doelstelling van het Energielandgoed verandert
Het doel van Energielandgoed Wells Meer is het opwekken van 870 terajoule, 50% van de energiebehoefte van de gemeente Bergen, om in 2030 te komen tot energieonafhankelijkheid. Het masterplan, dat in november 2019 werd gepresenteerd, sprak echter over 1053 terajoule energieopwekking, 20% meer dan de oorspronkelijke doelstelling. In de huidige plannen (januari 2021) wordt uitgegaan van het opwekken van 1396 terajoule, 32% meer dan het masterplan en 60% meer dan de oorspronkelijke doelstelling. In plaats van het opwekken van 50% van de energiebehoefte van de gemeente Bergen gaat het Energielandgoed nu 80% van de energiebehoefte (inclusief gas en brandstof) opwekken, of 5 keer het totale elektriciteitsverbruik van de gemeente Bergen.
De wethouder was heel helder over de reden hiervoor. Door dalende SDE subsidie is de business case niet meer rooskleurig. Om tot een positieve business case te komen moet de energieproductie omhoog. Dat was echter niet de oorspronkelijke doelstelling van het Energielandgoed. De commissieleden (op de fractie KERN na) vinden dit geen enkel probleem. Liever meer energieopwekking dan geen energieopwekking, lijkt de overheersende mening te zijn.
Budgetoverschrijding met ruim 60%
De proceskosten die de gemeente Bergen begroot had voor Energielandgoed Wells Meer betroffen 3 miljoen euro. Dit bedrag is de afgelopen 3,5 jaar bij de overgang naar elke nieuwe projectfase in gedeelten als krediet door de raad ter beschikking gesteld. De commissieleden werden bij het ontvangst van de vergaderstukken in januari 2021 echter geconfronteerd met een extra benodigd krediet van 2,15 miljoen euro. De aanloopkosten bedragen hiermee geen 3 maar ruim 5 miljoen euro, een overschrijding van het budget van ruim 60%. Toch leken de coalitiepartijen daar niet heel erg van onder de indruk te zijn. Tijdens de raadsvergadering op 9 februari zal daar ongetwijfeld nog verder over worden gesproken.
Selectieve perceptie
Tijdens de vergadering werd door meerdere fracties het artikel in het AD aangehaald van zaterdag 16 januari. In dit artikel wordt beschreven dat buitenlandse investeerders er met miljoenen subsidies en winst van zonneparken van door gaan. Het artikel werd aangehaald om aan te geven hoe goed de gemeente Bergen het doet door de ontwikkeling van het Energielandgoed in eigen beheer te houden en zo zelf de subsidiebedragen op te strijken. De commissieleden repten echter met geen woord over het artikel in het AD van een week eerder. In het artikel van 9 januari schreef rijksadviseur Strootman: “Ons land gaat in de uitverkoop”.
“Ik ben voor vóór het opwekken van duurzame energie, maar dat moet wel gecoördineerd gebeuren. Niet door overal maar lukraak windturbines en zonnevelden neer te zetten, maar door afgewogen beleid: windparken zoveel mogelijk op zee en concentreren in bepaalde gebieden op land waar het meer waait en ze beter passen in het landschap. Geen zonneparken van honderden voetbalvelden groot op landbouwgrond, maar zonnepanelen op industriële daken en braakliggende terreinen”.
Wat dat aangaat is er bij commissieleden sprake van selectieve perceptie: de mening van de commissieleden is bepaald, alleen die informatie wordt opgenomen die ondersteunend is aan de reeds gevormde opvattingen, alleen die artikelen waarin hun eigen mening wordt bevestigd worden geciteerd.
Controlerende taak gemeenteraad
Een gemeenteraad heeft drie taken; 1: Het vormen van de volksvertegenwoordiging, 2: Het stellen van kaders en 3: Het controleren van het college. Overal in het land hebben gemeenteraden moeite met het uitoefenen van deze taken wanneer het grote gemeentelijke projecten betreft. Er zijn vele rapporten van rekenkamers beschikbaar waaruit dat blijkt:
Citaat rekenkamer Venlo:
De gemeenteraad heeft bij grote projecten vooral een krediet verlenende rol en nauwelijks een beleidsbepalende.
De rekenkamer van de Gemeente Krimpenerwaard:
Wij concluderen dat er te weinig aandacht is voor een politiek sturende rol van de raad
De rekenkamer van de gemeente Sliedrecht:
Projectinformatie is niet altijd voldoende hanteerbaar voor de raad.
Toch is het grootste deel van de gemeenteraad van Bergen er van overtuigd dat zij hun controlerende taak goed uit kunnen oefenen. Energielandgoed Wells Meer is een groot complex project met een investering van rond de 200 miljoen euro, 6 keer de gemeentelijke begroting. Ter voorbereiding van de commissievergadering ontvingen de commissieleden 50 documenten over dit onderwerp, in totaal zo’n 2100 pagina’s.
KERN en de Progressieve Kombinatie geven toe dat de controlerende taak van de raad in dit project moeilijk uit te voeren is: “Er is een projectorganisatie opgezet met diverse deskundige adviseurs. Hier zullen we redelijkheid halve ook op moeten & durven vertrouwen. Laten we kritisch maar ook bescheiden zijn en niet als pseudo deskundigen te werk gaan”, zo gaf de PK aan. Het CDA als de VVD zijn echter van mening dat het project door de raad nog steeds goed controleerbaar is.
Tot slot
9 februari staat de raadsvergadering gepland. Misschien kunnen de raadsleden dan bij de behandeling van het Energielandgoed iets meer aandacht hebben voor de omwonenden van Wells Meer. Ik kan me namelijk voorstellen dat zij zich enigszins in de kou voelen staan wanneer de volksvertegenwoordigers in Bergen het belangrijker vinden om te praten over kredietvoorstellen en het oprichten van een BV dan over het ernstig aangetaste woongenot van de omwonenden van het Energielandgoed.
Alvast Bedankt!
P.S. Kan één van u tijdens de raadsvergadering nog even doorvragen over de opmerking van de wethouder dat het tegenwoordig goed mogelijk is grote hoeveelheden energie compact en betaalbaar op te slaan? Die informatie heeft mij namelijk nog niet bereikt. Zie mijn eerdere artikel over opslag van energie.