De energietransitie is complex, heel complex. Daarom probeer ik iedere dag iets bij te leren. Soms is dat door het lezen van een rapport, soms door het luisteren naar een podcast, maar meestal probeer ik te leren van de energie-experts.
De afgelopen week waren zelfs de meest enthousiaste energie deskundigen een beetje kritisch.
Regionale Energie Strategie
Het begon met een opmerking van Henry Lootens over de RES 1.0
Dus:
“We gaan stroom maken:
Op plekken waar niemand komt,
In hoeveelheden die we daar niet weg krijgen,
Op momenten dat daar geen hond op zit te wachten.”
Hum, niet echt subtiel….. maar ik kan niet ontkennen dat er wel een kern van waarheid in zit.
Op plekken waar niemand komt:
Als we even kijken naar Energielandgoed Wells Meer met o.a. het grootste zonneveld van Nederland, dan komt dat inderdaad te liggen op een plek die niet echt voor de hand ligt. Geen steden of industrie in de buurt om de opgewekte elektriciteit af te nemen.
In hoeveelheden die we daar niet weg krijgen:
Het elektriciteitsnet in Noord-Limburg kan de hoeveelheid opgewekte stroom niet aan waardoor er een nieuw onderstation moet worden gebouwd en een aansluiting op het hoogspanningsnet moet worden gerealiseerd. De nieuwe verbinding tussen Wells Meer en Venray kost zo rond de 75 miljoen euro. Wanneer de aansluiting er komt is nog niet bekend.
Op momenten dat daar geen hond op zit te wachten:
Wanneer we, zoals het huidige beleid voorschrijft, van het gas af gaan, zal in de toekomst de piek aan elektriciteitsbehoefte in de winter liggen (met gas worden onze gebouwen verwarmd). Helaas schijnt de zon in de winter niet zo vaak dus de opwekking van elektriciteit met zonnepanelen vindt inderdaad op het verkeerde moment plaats…..
Ik zou graag aan bovenstaand citaat nog een regel toe willen voegen:
We gaan stroom maken:
“Op plekken waar het rendement van de zonnepanelen laag is.”
De Universiteit van Utrecht heeft een overzicht gepubliceerd met de opbrengsten van zonnepanelen in Nederland in 2020. De blauwe gebieden hebben het minste rendement per paneel, de rode gebieden het meeste.
Momenteel ligt het grootste zonneveld van Nederland in Hoogezand-Sappemeer. Dat is precies op de locatie van de donkerblauwe stip in de provincie Groningen.
Na realisatie van Energielandgoed Wells Meer krijgt Limburg het grootste zonneveld van Nederland. Ook de locatie in Noord-Limburg heeft volgens de Universiteit van Utrecht een (relatief) laag rendement per paneel.
Overschot aan duurzame elektriciteit
Maar het bleef de afgelopen week niet alleen bij een kritische evaluatie van de RES plannen.
Martien Visser (lector energietransitie Hanzehogeschool & manager strategie Gasunie), de ongekroonde cijferkoning van de energietransitie, publiceerde een grafiek met de verdeling van elektriciteitsopwekking in de maand april.
Het gaat goed met de opwekking van duurzame energie in Nederland. In april 2021 was bijna 38% van alle elektriciteit hernieuwbaar (tegen 30% vorig jaar april).
Dagelijks wordt zo’n 13.500 MW elektriciteit verbruikt in Nederland en op sommige dagen in april kwam de opwekking van duurzaam geproduceerde wind- en zonnestroom al in die richting.
Martien Visser constateert dat de komende jaren de opwekking van wind- en zonne-energie zal toenemen waardoor volgend jaar de pieken per dag ongeveer 2500 MW hoger zullen zijn. Het jaar daarop nog eens 2500 MW hoger.
De verwachting is dat volgend jaar in de maand april al enkele dagen meer duurzame elektriciteit zal worden opgewekt dan de totale elektriciteitsbehoefte in Nederland. Naar verwachting zal over vier jaar, in april, dagelijks enkele uren per dag, te veel zon- en windenergie worden opgewekt, in totaal 13 % van de april-uren.
Op korte termijn komen we dus, op piekmomenten, met opgewekte zon- en windenergie uit boven de totale behoefte aan elektriciteit. We zullen dus elektriciteit moeten opslaan.
Eén van de, op dit moment veel geroemde, manieren daarvoor is het bidirectioneel laden van accu’s van elektrische auto’s. Die auto’s zouden dan (wanneer ze niet rijden) structureel aan het net aangesloten moeten zijn. Wanneer er een overschot aan elektriciteit is wordt dat opgeslagen in de accu’s, wanneer er een tekort is wordt dat onttrokken aan de accu’s.
De vraag van Martien Visser was dan ook:
Hoeveel EV’s (elektrische voertuigen) moet je eigenlijk tegelijk laden om bv 1000 MW te verplaatsen?
Het antwoord kwam van Thijs ten Brinck (ingenieur, oprichter van wattisduurzaam, maakt analyses over de energietransitie):
50.000 aan de straat lader (of zo’n 6500 aan de snellader), (er zijn overigens momenteel maar 2100 snelladers in heel Nederland, red.).
Op het totaal van 177.000 elektrische voertuigen in Nederland is dat veel, heel veel, bijna 30% van alle voertuigen. En dat is dus nog maar voor de opvang van 1000 MW. Volgens de grafiek van Martien Visser wordt er op sommige piek momenten in 2025 bijna 17.000 MW opgewekt tegen een (huidig) elektriciteitsbehoefte van 13.500 MW.
Vervolgens ontstond er een discussie waarbij werd aangegeven dat slim laden toch echt nog wel toekomst muziek is, omdat mensen nu alleen op het net zijn aangesloten als ze willen opladen, niet als ze willen ontladen. Ook willen autobezitters zelf controle over hun volle accu omdat ze op elk moment weg willen kunnen rijden.
Het venijn zat hem wat mij betreft in de slotopmerking die Thijs ten Brinck maakte:
“Je hoeft pieken zonnestroom niet te gebruiken.
Weggooien is niet altijd zonde.”
Over die ene zin ben ik nu toch al een tijdje aan het piekeren.
Weggooien,….. WEGgooien,….. WEGGOOIEN?
Over elektriciteitsverspilling gesproken.
Laat het even op u inwerken…..
We gaan dus miljarden uitgeven voor de financiering van wind- en zonneparken om vervolgens de pieken opgewekte stoom “weg te gooien” die we niet kunnen gebruiken omdat er voorlopig nog geen opslag van elektriciteit mogelijk is.
Dat gaat dus waarschijnlijk volgend jaar al plaats vinden terwijl er de komende jaren nog heel veel zonneparken bij gaan komen, waaronder Energielandgoed Wells Meer, het grootste zonneveld van Nederland, die op zich al 24% van de RES van Noord en Midden Limburg voor zijn rekening neemt.
In de huidige plannen van Energielandgoed Wells Meer is nog niets geregeld voor de opslag van energie. Daardoor krijgt ook Wells Meer te maken met het landelijke elektriciteitsoverschot en zal waarschijnlijk niet alle opgewekte elektriciteit kunnen worden gebruikt.
Ik ga er maar even van uit dat voor die “weggegooide” zonne-energie niet betaald gaat worden.
Zou dat meegenomen zijn in de business case van Wells Meer?
Ik zou het in ieder geval maar even opnemen in het risicodossier en misschien de verwachting van de opbrengsten van het Energielandgoed maar ietsjes gaan temperen.