De afgelopen raadsvergadering (van dinsdag 23 maart) was tenenkrommend. De meningen van betrokken burgers die de moeite namen om in te spreken werden weer eens rücksichtsloos ter zijde geschoven. Eén van de insprekers gaf zelfs aan dat er pogingen waren ondernomen om de insprekers onder druk te zetten om hun mening tijdens de vergadering niet te uiten. Waar of niet waar, de opmerking werd volledig genegeerd, er werden zowel door het college als door de raad geen vragen over gesteld.
De sfeer tussen de raadsleden onderling en tussen het college en de raad was venijnig. De enige die deze vicieuze cirkel kan doorbreken is de voorzitter van de vergadering; de burgemeester. Helaas deed ze dat niet.
Burgemeester Pelzer (CDA) had recentelijk tijdens een interview met Maasduinen Centraal nog met droge ogen beweerd dat ze al jaren niet meer politiek actief was. Zou ze er zelf in geloven dat ze, als burgemeester, boven de partijen staat? en de raadsvergaderingen als een neutrale voorzitter leidt? Een stukje zelfreflectie is hier wel op zijn plaats.
De burgemeester kreeg het daarnaast tijdens de afgelopen raadsvergadering voor elkaar om in één zin: Een raadslid te feliciteren met het feit dat hij de krant leest, het eigen beleid te verdedigen terwijl ze daarvoor door de kiesraad op de vingers was getikt en, en passant, de journalisten van de Limburger te beschuldigen van framing,
toe maar.
Ook werd er gesproken over een “coalitieoverleg” van college- en raadsleden waar waardevolle informatie wordt gedeeld. Aangezien in Bergen drie van de vier partijen in de coalitie zitten, is er dus meer sprake van een “uitsluitingsoverleg” en het achterhouden van informatie voor de fractie KERN. We noemen dit ook wel achterkamertjespolitiek.
Dat ik niet de enige ben die dit was opgevallen bleek uit een ingestuurde column in Binnenlands Bestuur. John Bijl begeleidt gemeenteraden in het verbeteren van het debat en het politieke proces en coacht daarnaast wethouders en andere politiek bestuurders. Hij bezoekt (digitaal) als “mystery burger” de vergaderingen van gemeenteraden overal in het land en schrijft daar een column over. Over de laatste gemeenteraadsvergadering in Bergen schreef hij het volgende:
‘Ik dacht, ik maak u opmerkzaam op mijn handje.’ Een zin die ruim een jaar geleden in de raadzaal tot verwarde blikken had geleid maar in een virtuele vergadering doodnormaal is geworden. Dat je in het Limburgse Bergen toch onthutst bent, komt door wat er daarna gebeurt.
De raad van Bergen spreekt over de financiering van het nieuwe buurthuis in het dorp Afferden. 1,1 miljoen euro moet er voor beschikbaar worden gesteld. Volgens Jack Jennissen (VVD) is het goed dat het college dit initiatief voor de financiering neemt.
“‘Voorzitter.’ Burgemeester Pelzer zoekt op haar scherm waar het geluid vandaan komt. Het is Frans Camps (KERN). ‘Sorry ik had mijn microfoon dichtgezet,’ zegt de burgemeester. ‘Sorry dat ik u zo onderbrak,’ zegt Camps op zijn beurt. ‘Ik zag dat u ijverig aan ’t schrijven was,’ verklaart Camps zijn verbale melding, terwijl het opsteken van zijn virtuele handje genoeg zou moeten zijn voor de interruptie.
‘Meneer Jennissen geeft aan dat de gemeente het initiatief heeft genomen,’ begint Camps, ‘het is me nu niet meer duidelijk of de stichting gevraagd heeft om de lening of dat de gemeente het heeft aangeboden.’ Maar dat is niet Camps’ vraag. ‘Kunt u mij zeggen hoe u aan de informatie komt dat de gemeente het initiatief nam?’
‘Ik heb dat vernomen van de collegeleden,’ antwoordt Jennissen. ‘Voorzitter,’ gaat Camps verder. ‘Wanneer heeft de heer Jennissen dat dan gehoord? Ik heb het in geen enkele commissievergadering gehoord en ook nergens in de stukken gelezen,’ meent Camps. ‘Dat was buiten een officiële vergadering om,’ verklaart Jennissen, ‘tijdens een coalitieoverleg.’
Camps stottert ervan. Dat is begrijpelijk. Voor een goed democratisch debat is het fundamenteel dat raadsleden over dezelfde informatie kunnen beschikken. In Bergen gaat men daar blijkbaar anders om met wat toch als een principe van het functioneren van de parlementaire democratie moet worden gezien.
Meestal wordt er knap schimmig gedaan over wat er tijdens coalitieoverleggen word besproken. Dat Jennissen er nu over begint is óf schaamteloos óf een inkijkje met de proporties van ‘het blaadje van Ollongren’.
‘We kennen allemaal de verhalen van achterkamertjespolitiek,’ stamelt Camps aangeslagen. ‘Het gaat goed duaal zo.’ Je hebt geen betere beeldresolutie nodig om het sarcasme van Camps op te merken. ‘We zullen wel afwachten hoe het college daar in staat,’ legt Jennissen uit. Nu schiet de cameratechniek wél te kort, want het is onmogelijk te beoordelen of hij Camps’ opmerking wegwuift of, wat gepaster zou zijn, diepe schaamte toont.
Bij die beantwoording van het college lijkt het er toch op het eerste te zijn. Slechts drie zinnen heeft wethouder Claudia Ponjee nodig, waarvan ‘ik heb geen nieuwe politieke vragen gehoord’ de enige inhoudelijke is. Hoewel het niet aan mij is om te beoordelen of haar conclusie juist is, haar beoordeling lijkt er weinig recht aan te doen aan dat de raad al haast een uur over dit punt vergadert. Of dat drie insprekers hun zorgen uitte.
‘Dan heb ik toch een vraag aan de wethouder,’ zegt Camps, maar burgemeester Pelzer kapt ‘m al af. ‘Dat bewaart u maar voor de tweede termijn,’ zegt ze. Blijkbaar meent ze ineens dat wethouders interrumperen niet mag. ‘Nee, nee, nee,’ protesteert Camps — maar de burgemeester drukt zijn microfoon al weg.
Een boze Camps vraagt later een halfuur schorsing. Erna zegt hij een motie van afkeuring tegen de burgemeester overwogen te hebben. ‘Uw manier van voorzitten beïnvloedt de besluitvorming,’ vindt Camps. Dat de motie geen meerderheid zou behalen, heeft hem weerhouden. De geïrriteerde blikken van de andere raadsleden ondersteunen die aanname. Ze vinden Camps vast ‘lastig’. Maar het lijkt het er meer op, dat wat de Bergense coalitie vooral maar lastig vindt, in feite democratie is.
Het is nogal wat als John Bijl dit zegt en het Binnenlands Bestuur dit publiceert.
Binnenlands Bestuur is namelijk wel hét journalistieke platform voor hoogopgeleide ambtenaren en bestuurders bij de overheid en brengt onafhankelijk nieuws, achtergronden en opinie over bestuur en beleid.
Dat mijn opmerkingen over het beperkte democratische proces in de gemeente Bergen structureel volledig worden genegeerd is één, maar als zelfs Binnenlands Bestuur er opmerkingen over begint te plaatsen, tsja, dan kom je er toch echt niet meer onderuit om er iets mee te doen.
Vandaar mijn vraag aan het college van Burgemeester & Wethouders:
Wat gaat u er aan doen om de democratie in Bergen te herstellen?
Wanneer wordt het duale stelsel in ere hersteld en gaat de volksvertegenwoordiging – ja ook de coalitiepartijen – zich kritisch en onafhankelijk opstellen jegens het college?
Wanneer gaat er tegenmacht komen die de macht gaat controleren?
en misschien nog wel het belangrijkste….
Wanneer worden de meningen van burgers weer eens serieus genomen?