Corona lijkt bij de komende verkiezingen alle aandacht op te eisen, toch zouden een aantal andere thema’s een prominentere plek in de debatten verdienen; de energietransitie is er daar één van.
Wat zijn de klimaatplannen van de verschillende partijen en welke rol speelden zij in het verleden?
We kijken naar 2 onderwerpen:
1: Het sluiten van de kolencentrales en 2: Het stoppen met gaswinning.
Kolencentrales:
Dat er bij de verbranding van steenkool veel CO2 vrijkomt (twee keer zoveel als bij de verbranding van gas) moge duidelijk zijn. Dat daarom kolenverbranding onwenselijk is ook.
Dat het niet verstandig was om in het klimaatakkoord van Parijs (houtige) biomassa als duurzaam te definiëren, daar zijn de meeste mensen het inmiddels ook wel over eens.
Wat echter opvalt is dat de partijen die het hardste roepen om de kolencentrales te sluiten een rol hebben gespeeld bij de komst van die zelfde centrales. Daarnaast pleitten juist deze partijen in het verleden voor “consistent en stabiel beleid”.
D66: “ Kolencentrales draaien alleen nog maar dankzij de subsidies, het heeft geen zin ze te blijven subsidiëren”. “De laatste kolencentrales moeten zo snel mogelijk gesloten worden”.
PvdA: “ We stoppen direct met de subsidiëring van biomassa in kolencentrales, alle kolencentrales worden in 2025 gesloten”
Een overzicht van de energiepolitiek van de afgelopen 20 jaar (met dank aan Remco de Boer)
2003
Begin deze eeuw was de stroomprijs in Nederland hoog, hoger dan in Duitsland. Nederland gebruikte voornamelijk gas terwijl in Duitsland steen-en bruinkool dominant waren. Kabinet Balkende 2 (CDA, VVD, D66) wilde iets doen tegen de groeiende afhankelijkheid van gas en aan de hoge stroomprijs. D66 minister Laurens Jan Brinkhorst van economische zaken ging de boer op voor nieuwe kolencentrales, het werden er drie.
2010
De vergunningen voor de kolencentrales werden verstrekt onder kabinet Balkende 4 (CDA, PvdA, ChristenUnie). De PvdA gaf aan dat de CO2 uitstoot opgeslagen zou worden (middels CCS) maar dit werd geen verplichting.
2010
Kabinet Rutte 1 (VVD, CDA steun PVV) treedt aan. De PvdA verwijt het kabinet het schrappen van de “stimulering van biomassa-bijstook”. Ook schrijft de PvdA in een initiatiefnota dat er langjarige zekerheid voor investeerders moet zijn. Investeerders moeten weten waar ze aan toe zijn en er zou niet bij iedere kabinetswisseling een nieuw beleid moeten komen.
2012
In het verkiezingsprogramma van D66 wordt gepleit voor “meer bijstook van duurzame biomassa in kolencentrales”. “ Consistent en stabiel beleid is daarbij cruciaal” zei D66.
2013
Onder kabinet Rutte 2 (VVD, PvdA) werd het Energieakkoord gepresenteerd. De doelstelling was dat Nederland in 2020 14% hernieuwbare energie zou gaan opwekken. Het kabinet komt in het energieakkoord tegemoet aan de wensen van zowel D66 als de PvdA: er komt subsidie voor biomassa bijstook. Biomassa is er in vele soorten. Eén ervan is houtige biomassa. Biomassa geldt in de EU, dus ook Nederland als hernieuwbaar (helaas, het is niet anders) en telt mee voor de 14%. In het energieakkoord wordt daarnaast vol ingezet op wind op zee, wind op land, zonne-energie, het sluiten van oude kolencentrales en het vrijstellen van kolenbelasting voor de nieuwe kolencentrales.
2015
Onder kabinet Rutte 2 (VVD, PvdA) gaan in 2015/2016 de, in 2010 vergunde, nieuwe kolencentrales open.
en daarna?
Nu streven D66 en PvdA naar een zo snel mogelijke sluiting van de (nog nieuwe) kolencentrales.
Mag er dan geen voortschrijdend inzicht zijn? Natuurlijk wel, maar het zou wel eerlijk zijn als partijen hun eigen rol bij de totstandkoming van de centrales zouden benoemen. Daarnaast waren juist deze partijen voorstander van “consistent en stabiel” beleid. Dit zou in ieder geval moeten leiden tot de mogelijkheid voor bedrijven om hun investeringen terug te kunnen verdienen of dat er wordt gezorgd voor een eerlijke compensatie.
Gaswinning
Hoewel gas een relatief schone fossiele brandstof is komt bij de verbranding van gas ook CO2 vrij.
Dat de Groningers veel last hebben gehad van de gaswinning in Slochteren en dat de compensatie te wensen overliet moge ook duidelijk zijn.
Verschillende partijen willen zo snel mogelijk stoppen met gaswinning in Nederland.
Groen Links: “de komende kabinetsperiode worden de kolencentrales gesloten en gasboringen worden gestopt, zo snel mogelijk naar 100% duurzame energie”
SP: “We stoppen direct met houtkap voor biomassa, gaswinning & kernenergie”
Ook D66 en de PvdA willen stoppen met de subsidiering van fossiele brandstoffen.
Maar wat heeft dat tot gevolg?
Ons land is sinds 2018 afhankelijk van de import van aardgas. Na volgend jaar, als ‘Groningen’ stopt, worden we nóg afhankelijker. Op land mag niet worden gezocht, op zee nog wel. Fiscaal is daar steun voor, maar die is beperkter dan in bijvoorbeeld Groot-Brittannië en Noorwegen. Zou je de huidige investeringsaftrek helemaal stoppen dan stopt ook de gaswinning in Nederland.
Prima, kun je zeggen. Maar zolang we nog veel gas gebruiken, en dat doen we (want de kolencentrales gaan dicht), moeten we alles importeren. Dat extra gas zal hoofdzakelijk uit Rusland en VS komen. De klimaatimpact van dat gas is flink slechter dan van gas dat hier wordt gewonnen.
Het resultaat:
“Wij” geven geen fiscale stimulering meer aan de fossiele sector.
“Wij” winnen geen gas meer in Nederland.
Maar “Wij” zijn wel verantwoordelijk voor meer broeikasgasuitstoot, meer dan wanneer we Nederlands gas zouden gebruiken.
In 2006 bracht Al Gore de documentaire “an inconvenient truth” uit waarin hij aandacht vroeg voor de opwarming van de aarde.
De echte ongemakkelijke waarheid is dat de energietransitie moeilijk is, decennia gaat duren en geen gemakkelijke oplossingen kent.
Deze waarheid wordt door politici echter niet benoemd.
Dit zal uiteindelijk gaan leiden tot een verlies aan vertrouwen in de politiek, in de overheid en in de energietransitie.
Luister ook naar de energiedeskundigen Laetitia Ouillet en Remco de Boer in studio energie (vanaf minuut 57)
En wat zijn de overeenkomsten met Energielandgoed Wells Meer?
Ook in gemeente Bergen wordt gebruik gemaakt van one-liners en valse beloftes:
“ In 2030 is Bergen energie-onafhankelijk ”
” Gemeente Bergen gaat alle energie, die nodig is in de gemeente, zelf opwekken “
“ Duurzame energie wordt voor iedereen toegankelijk ”
” Inwoners kunnen duurzame energie afnemen “
“ We zijn niet afhankelijk van externe leveranciers “
Op een gegeven moment gaan de inwoners van Bergen zich realiseren dat:
- Het begrip energieonafhankelijk iets totaal anders betekent dan dat het woord suggereert
- De inwoners van Bergen geen duurzame energie kunnen afnemen van Energielandgoed Wells Meer
- Bergen ook in de toekomst afhankelijk zal blijven van energieleveranciers
(zie ook: watunweek vanaf minuut 0.58). https://www.youtube.com/watch?v=-tqAc7dvsqs , met dank aan Maasduinen Centraal)
Ook in de gemeente Bergen zal dit gaan leiden tot een verlies aan vertrouwen in de politiek, in de overheid en in de energietransitie.
En ook dat is helaas een hele ongemakkelijke waarheid.